De opkomst van de wiki als digitale encyclopedie
Een encyclopedie was ooit een boekwerk dat je op consultatiebasis opzocht als je iets wilde weten. Tegenwoordig zijn we met één klik verwijderd van een digitale wereld vol informatie, en speelt de 'wiki' hierin een centrale rol. Maar wat is nu eigenlijk het verschil tussen een traditionele encyclopedie en een wiki zoals Wikipedia?
Wat is een encyclopedie?
Een encyclopedie is een collectie van gestructureerde, feitelijke informatie over uiteenlopende onderwerpen. Meestal wordt deze informatie opgesteld door experts of redactieteams, waardoor betrouwbaarheid en objectiviteit belangrijke kenmerken zijn. Denk bijvoorbeeld aan de Encyclopædia Britannica of de Winkler Prins. Deze bronnen zijn vaak beperkt in omvang door het fysieke medium of abonnementsstructuren.
Kenmerken van een traditionele encyclopedie
Traditionele encyclopedieën zijn doorgaans statisch. Ze worden op vaste momenten bijgewerkt en geven een snapshot van de kennis op dat moment. De inhoud wordt gecontroleerd door redactieteams en er gelden strikte redactionele richtlijnen. Dit draagt bij aan de geloofwaardigheid, maar beperkt de actualiteit en snelheid van kennisdeling.
Wat is een wiki?
Een wiki is een digitaal platform waarop gebruikers collectief informatie kunnen creëren, bewerken en beheren. Wikipedia is het bekendste voorbeeld, maar er bestaan duizenden andere wiki’s, vaak gespecialiseerd in specifieke vakgebieden zoals technologie, gaming of geschiedenis. Het voorlopige karakter van een wiki betekent dat informatie snel aangepast kan worden, maar ook dat er meer ruimte is voor fouten of subjectieve interpretaties.
De kracht van collectieve intelligentie
Wikis maken gebruik van wat men 'collectieve intelligentie' noemt. Iedereen kan bijdragen met kennis en perspectieven. Dit leidt tot snelle updates en diversiteit in invalshoeken. Wikis zijn bovendien gratis toegankelijk en democratischer in hun opzet. De controle op kwaliteit berust op de gemeenschap zelf via peer-review en moderatie.
De belangrijkste verschillen op een rij
Het voornaamste verschil is dus de wijze waarop de informatie tot stand komt. Encyclopedieën zijn gecureerd door experts, terwijl wiki’s openstaan voor bijdragen van gebruikers. Dit maakt wiki’s flexibeler en actueler, maar soms ook minder betrouwbaar. Encyclopedieën hebben een academische insteek en richten zich op vaststaande kennis, terwijl wiki's continu mee evolueren met nieuwe inzichten of maatschappelijke ontwikkelingen.
Waarom dit verschil belangrijk is
In een wereld die steeds sneller verandert, zoeken mensen naar informatie die actueel én betrouwbaar is. Het is belangrijk om te begrijpen waar de informatie vandaan komt, wie deze heeft geschreven en hoe objectief deze is. Zowel encyclopedieën als wiki’s hebben hun waarde: de eerste met goedgekeurde en gestructureerde kennis, de tweede met snelle, veelzijdige en toegankelijke bijdragen. Voor een platform dat zich richt op een dagelijkse variatie aan onderwerpen—zoals een soort Wikipedia van het internet—kan het combineren van beide werelden een interessante route zijn.
