Wat bedoelen we met een rabbit hole op internet?
De term rabbit hole komt uit het boek Alice in Wonderland, waarin Alice in een konijnenhol valt en in een vreemde nieuwe wereld terechtkomt. Op internet gebruiken we dezelfde uitdrukking wanneer je van het ene onderwerp in het andere rolt en uren later merkt dat je nog steeds aan het klikken bent.
Een rabbit hole begint vaak onschuldig. Je kijkt een filmpje, leest een artikel of zoekt een simpel antwoord. Voor je het weet sta je tien tabbladen verder, bekijk je obscure fora of nichevideo’s en ben je vergeten waarom je überhaupt begon. Het is geen officiële psychologische term, maar wel een veelgebruikt begrip in de online cultuur.
Hoe ontstaat zo’n online rabbit hole?
De rol van algoritmes
Grote platforms zoals YouTube, TikTok en Instagram zijn gebouwd om je aandacht zo lang mogelijk vast te houden. Hun aanbevelingsalgoritmes analyseren wat je kijkt, waar je op klikt, hoe lang je blijft hangen en welke onderwerpen je aantrekken. Op basis daarvan tonen ze steeds nieuwe, verwante inhoud.
Dat zorgt ervoor dat je van een algemeen onderwerp langzaam terechtkomt bij nichecontent. Je begint bijvoorbeeld met een filmpje over sterrenkunde en eindigt bij een diepgaande uitleg over een zeldzame exoplaneet of een kleine complottheorie rond ruimtemissies. Elke klik verdiept het rabbit hole waarin je belandt.
Nieuwsgierigheid en het gevoel iets te missen
Naast techniek speelt ook je eigen brein een belangrijke rol. Mensen zijn van nature nieuwsgierig en houden niet van losse eindjes. Zodra een video of artikel een nieuwe vraag oproept, is de kans groot dat je verder zoekt. Bovendien wil je niet het gevoel hebben dat je belangrijke of geheime informatie mist, zeker niet als titels of thumbnails dat nadrukkelijk suggereren.
Zijn rabbit holes goed of slecht voor je?
De positieve kant
Een rabbit hole is niet per definitie negatief. Je kunt er veel van leren, juist omdat je steeds dieper in een onderwerp duikt. Veel hobby’s, passies en carrières zijn begonnen met een toevallig klikpad door het internet. Je ontdekt onbekende subculturen, wetenschappelijke details of historische verhalen waar je anders nooit mee in aanraking was gekomen.
De risico’s van eindeloos doorklikken
Toch zijn er duidelijke nadelen. Tijdverlies is de bekendste. Je plant vijf minuten in en verliest twee uur. Daarnaast kunnen sommige rabbit holes je wereldbeeld vernauwen, omdat je alleen nog content ziet die je bestaande ideeën bevestigt. In extremere gevallen kunnen mensen terechtkomen in complottheorieën of radicale communities, waar nuance en feitelijke controle ontbreken.
Hoe ga je bewust om met een internet rabbit hole?
Grenzen stellen zonder je nieuwsgierigheid te verliezen
Helemaal vermijden is bijna onmogelijk, en misschien ook niet wenselijk. Wel kun je bewuster omgaan met je klikgedrag. Spreek vooraf met jezelf af hoeveel tijd je ergens aan besteedt en zet indien nodig een simpele timer. Merk je dat je alleen nog klikt uit gewoonte, dan is dat een goed moment om te stoppen.
Daarnaast helpt het om regelmatig je bronnen te controleren. Vraag je bij een verdiepende video of een lang artikel af wie erachter zit, welke belangen er meespelen en of er onafhankelijke bronnen zijn die hetzelfde bevestigen. Zo kun je genieten van de ontdekkingstocht van een rabbit hole, zonder jezelf erin kwijt te raken.
