Wat betekent 'geen stijl'?
De uitdrukking 'geen stijl' wordt in het Nederlands vaak gebruikt om aan te geven dat iemand of iets zich ongepast, grof of onbehoorlijk gedraagt. Het is een informele manier om kritiek te leveren op gedrag dat niet overeenkomt met wat als fatsoenlijk of correct wordt beschouwd. Bijvoorbeeld: "Wat hij daar deed, dat was echt geen stijl."
De herkomst van de uitdrukking
De oorsprong van 'geen stijl' ligt in het idee van 'stijl' als manier van doen. In de Nederlandse taal wordt 'stijl' vaak ingezet om esthetiek of gedrag te beschrijven. 'Stijl hebben' impliceert dat iemand zich correct, elegant of klassevol gedraagt. Door daar de ontkenning 'geen' aan toe te voegen, geef je aan dat iemand zich juist onsympathiek, smakeloos of schofterig gedraagt. Hoewel het moeilijk is om een exacte eerste bron te vinden, lijkt de uitdrukking in de volksmond te zijn ontstaan rond de tweede helft van de 20e eeuw.
Vergelijkbare uitdrukkingen
In andere talen bestaat een vergelijkbare uitdrukking niet altijd letterlijk. In het Engels zou men eerder zeggen “That’s not classy” of “That’s rude”. Toch wordt 'geen stijl' in het Nederlands breder gebruikt, bijvoorbeeld ook wanneer een organisatie een bepaalde actie onderneemt die als onrechtvaardig wordt gezien.
Gebruik in het dagelijks taalgebruik
De uitdrukking 'geen stijl' komt veel voor in gesprekken, op sociale media en in opiniestukken. Het wordt vaak emotioneel geladen gebruikt, vooral wanneer mensen hun verontwaardiging uiten. Bijvoorbeeld wanneer een persoon is ontslagen op een onpersoonlijke manier, kan men zeggen: "Dat is toch geen stijl, zo ga je niet met mensen om."
Het verschil met gewoon onbeschoft zijn
Er is een subtiel verschil tussen 'onbeschoft' en 'geen stijl'. Waar 'onbeschoft' vaak direct slaat op woorden of daden (zoals iemand uitschelden), verwijst 'geen stijl' meer naar de manier waarop iets wordt gedaan. Je kunt iets doen op een manier die formeel correct is, maar als het gevoelloos of kil overkomt, zouden mensen alsnog zeggen dat het 'geen stijl' is.
De moderne connotatie en het mediagebruik
De term kreeg extra lading door het Nederlandse blog en mediaplatform ‘GeenStijl’, dat zich sinds 2003 presenteert als scherp, controversieel en satirisch. Hoewel de naam refereert aan de uitdrukking, gebruiken zij deze juist als geuzennaam. Dit geeft aan dat 'geen stijl' ook kan worden omarmd, juist als statement tegen traditionele normen.
Een uitdrukking van moreel oordeel
Uiteindelijk gaat 'geen stijl' over waardeoordelen. Het gebruik van deze uitdrukking benadrukt dat er ergens sprake is van een sociale norm die is overtreden zonder directe overtreding van regels. Het is dus een morele kwalificatie die vaak voorkomt in situaties waarin mensen iets 'niet kunnen maken'.
